Door te werken aan een gezondheidsbeleid, willen scholen hun leerlingen stimuleren en ondersteunen bij de keuze voor een gezonde levensstijl. Dit omvat ook de leerlingen sensibiliseren, informeren en vaardigheden bijbrengen in het omgaan met alcohol en andere drugs. Scholen stellen zich vaak de vraag hoe ze dit concreet vorm kunnen geven.

VAD en VIGeZ ontwikkelden als antwoord op deze vraag de 'Leerlijn alcohol, tabak, gamen, cannabis en andere illegale drugs'. De leerlijn is een praktisch instrument dat schoolteams, van het lager en secundair onderwijs, wil ondersteunen bij het preventief werken rond alcohol, tabak, gamen, cannabis en andere illegale drugs.

De leerlijn heeft volgende hoofddoelstellingen:

• ondersteuning van de uitwerking van de pijler educatie in het kader van een tabak-, alcohol- en drugbeleid op school;
• leidraad voor de concrete invulling van alcohol-, tabak-, game-, cannabis- en andere illegaledrugpreventie in de klas;
• instrument om doordacht te kiezen voor lesprogramma's, klas- en schoolprojecten rond alcohol, tabak, gamen, cannabis en andere illegale drugs.

De leerlijn omvat:

• een handleiding met kadering kan u hier vinden ;
• per thema een schematisch overzicht van de leerinhouden over de graden heen (downloaden via deze link);
• per graad een schematisch overzicht van de leerinhouden voor de verschillende thema's (downloaden via deze link).

"Unplugged" voor de eerste graad is het eerste preventieprogramma in Europa dat wetenschappelijk getest is op zijn effectiviteit door EU-Dap (European Drug Abuse Prevention). Dat gebeurde voordien niet, omdat je voor zulk onderzoek een heel grote steekproef moet nemen.

Bij EU-Dap waren dat 7.079 leerlingen in zeven verschillende landen. Zo'n grote steekproef liet toe kleine effecten tussen de onderzoeksgroep en de controlegroep naar voor te brengen. De resultaten zijn uitermate positief.

In opdracht van de Stad Brugge voerden wij in 2009-2010 voor de vijfde maal een onderzoek uit naar het gebruik van legale en illegale middelen bij schoolgaande jongeren in Brugge.

Als je ervan overtuigd bent dat de meeste 15-jarigen weed roken, wordt dat voor jou de norm. Vele jongeren gaan zich volgens die norm gedragen. Zo krijgt men onterecht de indruk dat alle jongeren tegenwoordig aan de drugs zitten. Een verklaring kunnen we vinden in het fenomeen "Normative belief". Een woordje uitleg. 

Wanneer is preventie effectief? Hoe voorkom je problemen bij kwetsbare groepen? Welke soorten geïndiceerde preventie bestaan er? Welke strategieën zien we in Europa?

Gregor Burkhart is dokter en leidt al 15 jaar het preventieteam van het European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction in Lissabon. Een interview met een autoriteit met een uitstekende kijk op hoe er in de Europese Unie aan preventie wordt gedaan.

Tijdens projectdagen of “sleutelspelen” is één van de stellingen waar leerlingen over discussiëren: “het drugbeleid op onze school is te laks”. Wat je dan als leerkracht of begeleider te horen krijgt, blijkt achteraf vaak een “eye-opener”. Bij pubers komt in de discussie echter altijd één constante terug: “als het maar duidelijk en rechtvaardig is”.